ALDIM, DİNLEDİM, YAZDIM - BORA ÖZTOPRAK - BÜYÜDÜ

SABAH OLSUN HAYROLSUN TEMALI ALBÜM

Bora Öztoprak 6,5 yıl aradan sonra 11 Aralık'ta çıkardığı 6. albümü Büyüdü ile 2013'e ucundan yetişti ve albüm 2013’e çok güzel bir veda oldu. Bu yazının konusu bu albüm olsa da Bora Öztoprak'tan bahsetmemek olmaz.

Bora Öztoprak Sıra Bize De Gelecek albümü ile ilk kez hayatımıza girdiği 1994 yılından bu yana az ama öz albümler yaptı ve hepsi de Bora Öztoprak'ın ayrı ayrı klasikleri haline geldi. Bora Öztoprak şimdiye kadar hiç bir anda hit olup da sonradan sönen sanatçılardan olmadı. Şarkıların kalıcılığı zaman içinde oldu, hatta bazıları Bora Öztoprak adını bile aştı. Bugün Akdeniz Geceleri, Seni Seviyorum, Ne Olur, Başıma Bela Mısın, Gidiyorum gibi şarkılar kafelerde barlarda gitarlı program yapanların repertuarlarında ilk sıralarda yer alıyorsa, bence bu başarıdır ve hızlı parlayıp çabuk sönmesindense bir albümün, böyle demlene demlene yıllara yayılması en büyük başarıdır. Onun albümleri daha çok yıllar içinde demlenerek klasikler yarattı. Bu albüm de bu kalitede bir albüm.

  

Şimdi elimde Bora Öztoprak’ın yepyeni albümü Büyüdü'yü tutarken, gözümün önünden Bora Öztoprak’lı 20 yıl geçiyor. Mesela ilk aklımda canlanan anı olarak, Seni Seviyorum'u ilk duyduğumda nakaratı Nilüfer söylüyor sanmıştım o vibrasyonlu sesten (ay bunu yazmak ve yazmamak konusunda çok tereddütte kaldım ama içimde tutamam ya ben hiçbir şeyi :)). Sonra ortaokuldayken Bu Şehir çıktığını ve bizim sınıftaki kızların müzik derslerinde Ne Olur'u söylediğini hatırlıyorum. Sonra Başıma Bela Mısın ve uzuuuun sayılabilecek bir ara, turuncu tişörtü ve uzun saçlarıyla anti-Bora Öztoprak görünümüyle (gerçekten de Bora Öztoprak’ın Bora Öztoprak gibi görünmediği tek imajı oydu ve neyse ki çok sürmedi) Bence albümü, sonra eller cepte hoplaya zıplaya söylediğimiz Ölmek var Dönmek Yok şarkısını içeren ve aslında yazık olmuş Tam Karşındayım albümü ve şimdi 6,5 sene sonra Büyüdü... 6,5 yıl sonra olabilecek en iyi geri dönüş albümü demek istemiyorum, çünkü Bora Öztoprak hiçbir yere gitmedi ki geri dönsün. Hayır ben bunun yerine 6,5 sene sonra çıtalar üstü, Bora Öztoprak’a yakışır yeni bir albümle yeniden arşivlere girdi demeyi daha tercih ediyorum. Öztoprak albümsüz 6,5 senede Kaan Öztürk'le programlarına da tam gaz devam etti, hatta Çetrefilli Yollar sahnede söylediği şarkılardandı. 2013'ün Mayıs ayında albümün habercisi olarak tekli şeklinde yayınlandığında tüm Boraseverler olarak sevinmiştik.

Bu albümde son zamanlarda dinlediklerimizin aksine, aşk konusunu uzlaştırıcı, yapıcı, sorunları kırmadan çözmek için çaba gösteren erkek tarafının açısından görüyoruz. Şarkıların tonu hep kırılanı onarmaya, biten sevgiyi kurtarmaya, hiç olmazsa sabaha kadar bekleyip gene düzelen bir şey olmuyorsa ancak o zaman bittiğini kabullenmeye yönelik. Şarkılarda hep bir umut var ve bekleme var. Erkek biten bir şeylerin tüm yükünü sırtlanıp "bekliyor", belki Ege'de, belki “uzaklarda", belki “Eylül”e kadar, belki "en azından”, belki “yaralar sararak", belki "çetrefilli yollar"da, ama bir umutla bekliyor.

Albüm bütün Bora albümlerinin bileşkesi gibi olmuş. Her albümden izleri ve duyguları bulmak mümkün. Şarkılar umutlu şarkılar, hep “bak gün doğunca her şey güzel olacak,” “dur bakalım, hele bir sabah olsun” teması var. Bu “sabah olsun hayrolsun” temasını daha albümün açılış şarkısı "Hazır Cevap" da duymak mümkün. Hafif ironik bir şarkı olan Hazır Cevap’ta, aslında bütün albümün hikayesini anlatan bir aşkın bitiş süresinin ilk adımlarını duymak mümkün. Daha adam olayın ciddiyetinin farkında değildir,

“Sus konuşma

Zamanı değil şu anda

Bir kenara yaz derdini

Okurum gün ışığında”

Adam inanmak istememektedir kadının ayrılmak istemesine, bu yüzden dalgaya alır: “Gidiyorsan yok kal demem, iyisi mi sen hiç uzatma” Aslında burada kadının gidemeyeceğinden emindir, zira “meğer kaybedenmişiz, aşkı terk edenmişiz, yoldan çıkmışız ya, Allah Allah” derken şaşkınlığını dile getirir. Adeta sorun yoktur adam için, bu yüzden bir gün ayrılığın nedenini soranlara “bir cevabın vardır hazırda inşallah" diyerek kinaye yapar. Bu şarkı albümün temasını da içinde barındırıyor aslında. Adam sorunların üzerini örterek, bir nevi kendini kandırmayı tercih ederek, hatta ciddiye almayarak ayrılık sürecini uzatabileceğini düşünür. Bütününde hep ”sabah olsun, hayrolsun” teması var çünkü.

Debelendik’te bir şeylerin farkına varmaya başlayan adam sorar: “Sen nasıl herkes oldun, ben ne ara senden oldum, bir yabancı yüz, bir yabancı söz ile, biz ne ara yalancı olduk?” Bu şarkı adamın ayrılık sürecini uzatmak, bazı şeyleri kabullenmemek ve direnmek üzere "debelenmeye" başladığı şarkı. Bunu yaparken de “iyi insan, güzel insan, özel insan, nadir insan..." güzel sözlerle sevdiğinin kalbini kazanmaya çalışıyor, hatasının farkında olan bir adamın şirinlik yapması gibi... Ama yemiyor tabi. Bunun üzerine yaşanan günlerden dem vuruyor: "şarkılar yazdık her yöne, acılar çektik her çeşit, kadehler kırdık beraber, dumandı, sustuk diz dize"...

Büyüdü, ilk kez tek başına kalan adamın her şeyin üzerine üzerine geldiğini hissettiği bir güne uyanmasıyla başlıyor. “Büyüdü bu sabah her şey, büyük göründü gözüme, çok ağır geldi yaşamak, amma yük binmiş üstüme”. Adam çaresizlikten ve boşluktan rehberlerden kimi bulduysa ya da defterlerden kimi sildiyse arayıp eski defterleri kapatmaya ve kafasını dağıtmaya hazır ama bunun da çözüm olmadığının farkında… “Aradım kim var tek tek, bir kelam etmek, dağıtmak, sonra zor geldi konuşmak”. Bu o kadar tanıdık bir duygu ki, bir ses duymak isteyip kendinde konuşacak gücü bulamamak. Bir yandan eski günlerin özlemini iliklerine kadar yaşarken, bir yandan yeni duruma alışmaya çalışmak…

Sonrasında sakinleşen adam, sevdiğini ikna için son bir çabaya girişiyor, ki bu şarkı da “sabah olsun hayrolsun” temalı bir şarkı.

“Hele Bir Sabah Olsun,

Şu güneş köşeden bir doğsun,

Kaderi tersine yazamazsak o zaman

Sana da bana da uğurlar olsun” diyerek son bir şans için kalmasını istiyor: “Gel biraz otur yanıma, sebepsiz gerginlik yapmayalım, zaten bu ara akıl yorgun, daha fazla yüklenip de yormalım” ve bu zamanlarda en büyük ilacın “konuşmamanın" en iyi çözüm olduğunu söylüyor, çünkü bazen öfkeyle söylenen sözler, onarılmayacak hasarlar açabilir, bu yüzden “bazen, öylece durmak lazım derler". Şarkıda o an sessiz kalarak çözümsüzlüğe gidebilecek bir durumu tersine döndürmek isteyen son noktaya kadar aşkını kurtarmaya çabalayan adamın umutlu çırpınışını anlatıyor. Bu ilişkide adamın aslında nasıl sağduyulu ve çözümcü olduğunu görüyoruz.

Aslında adam korkuyor kaçınılmaz sondan, çünkü “çok zaman önce bittiğinin farkında söylenecek sözler” aslında içinde biriktirdikleri var ama önceki şarkıdaki “bazen öylece durmak lazım” olduğu için içine atıyor ve bu anlamda iç dünyasını şarkıdaki sandığa benzetiyor, sevdiği kadının o sandığa bakınca görebileceklerinden korkuyor. Çok fazla yansıtmak istemiyor bu yüzden “gönül sandığında dantel dantel biriken” sözleri. Çünkü orada hayal kırıklıkları, kırgınlıklar ve içine attıkları var. Bu süreçte ondan da yardımcı olmasını istiyor, çünkü onun da “biraz kendine gelmesi ya da bir zarif karar vermesi" gerek: ya bırakayım, ya da “birikmiş dünlerden icazet alıp, yarın olsun yanına geleyim (gördünüz mü, bunda da “yarın olsun” diyor). Sadece bir sözüyle gelmeye hazır, "hem de ta en başından” Bu defa hiç bilmediği kestirme sokaklardan, çünkü bu onun için de yeni bir durum. Daha önce aklına bile gelmeyen bir şekilde kendini güvende hissettiği kaleleri yıkılmış. Taviz vermeye hazır, çünkü bu daha önceki “epeyce cefalardan, arada bir sefalardan” geçtiği “çetrefilli yollar”dan sonra ilk kez kestirme sokaklarda kaybolduğu bir duygu.

Ve adam kısa bir mola için Ege'ye kaçıp gidiyor, sevdiğinin arkasından gelmesi beklentisiyle. Sevdiğine bir Ege türküsüyle seslenmek istiyor, içinde sadece güzelliklerin, huzurun, rakının zeytin ve limon kokusunun olduğu, hüznün ve acının korktuğu. Bu sevdiğine ilişkilerine bir şans daha vermek için beraber bir kaçamak isteme düşüncesi gibi geldi. Sadece ikisi hüzünden, acıdan, kavgadan uzak bir yerlere giderlerse sorunlarını çözebileceklerini düşünüyor belki de... Çünkü şarkıda tarif edilen ortamı kafamda canlandırınca, Bu şarkıda adamın sevdiğini ikna etmek için çabalarından biri ve albümdeki diğer şarkılar gibi hep ilişkiyi kurtarmak ve kaleleri yeniden inşa etmek üzere...

“Bırak rüzgara kendini, gel Ege’ye doğru,

Asıl martının kanadına, uç Ege’ye doğru,

Orda bekliyorum seni”

Adam içinde bulunduğu hali, Eylül’deki ağaçların yaprak dökmesine benzetebiliriz. Adam hala kabullenemiyor yalnızlığını, belki de içine düştüğü ve hiç alışık olmadığı bu durumun anlamlandıramıyor: “Anlaşılmaz hallerdeyim, neyin kafası bu, yahu nerdeyim”. İlişkilerine kısa bir ara verdikleri bir yaz mevsimi boyunca adam anlaşılmaz hallerde ve sevdiğinden gelecek bir haberle on adım atmaya hazır: “geri dönüşmez bir yoldayım, neyin inadı bu, bırak ben geleyim" Bir yandan da yavaş yavaş kaybettiğini anlıyor, bazen aşkın ne kadar büyük olursa olsun, karşındaki senden soğuduysa ve sevgisi kalmamışsa, ne şarkılar, ne şiirler, ne güzel sözler etki ediyor. Çarpıp geri geliyor söylediğin bütün sözler. Kimseyi zorla kendini sevdiremiyorsun, hatta öyle zaman geliyor ki söylediğin güzel sözler bile batar hale gelir. “Gel gör sevda, hasret, aşk tanımazken, Eylül bu illa ki yaprak dökecek” Bitmesi gerekiyorsa, bitecek!

Şarkının en sürprizli şarkısı Vak Vak… Disko-funk türündeki bu şarkıyı ben iki şekilde okudum. Biri hep depresyonda, kötümser, bardağın hep boş tarafına bakan ve kendi kendini sıkarken etrafını da huzursuz edenlere bir gönderme adeta. Hani hayat hep onlara kötüdür, herkes ve her şey onlara karşıdır. “Bir kedisi bile yoktur, anlıyor muyuzdur", bu yüzden şarkı onlara "gülümse" der... “Sen kendini sevmeden, her yerim aşk olsa ne olur, beni birazcık dinlesen, e yani çok mu zor" derken, her şeyin önce kendini sevmekle başlayacağını söyler. Hepimizin hayatında böyle insanlar yok mudur, ya da girmemiş midir? İkinci okumam, bu bahsettiğim kişinin aslında kişinin kendisine söylemesi, bir nevi aynadaki aksiyle konuşmasıdır. Kendi kendine hayatı dar eden kişinin, bu durumun ona bir çözüm getirmeyeceğini fark edip özeleştiri yapması şeklinde de okunabilir. Zaman zaman insan kendinden yorulur ya, hani “sıkıldım kendimden ben bile” gibi bir ruh haline bürünürüz, o zaman işte aynaya bakıp içine dönerek çözümü içinde ararsın. Çünkü insanın en iyi terapisti gene kendisidir. Her şey insanın içinde istemesiyle başlar ve yeni başlangıçlar her zaman mümkündür. Bu arada Öztoprak’ın sesi bu funky şarkıda çok farklı tınlıyor. Değişik ses oyunları yapmış ve çok eğlenceli bir “kendine gel, sen kendine kendine gel” şarkısı olmuş ve albümün geneliyle tutarlı şekilde gene yapıcı, çözümcü, olumlu duygular telkin ediyor. Bu albümün bütünü düşünüldüğünde, ben bu şarkıyı kendiyle yüzleşen, inatçılığı ve belki de kibri yüzünden sevdiğini kaybeden adamın kendiyle konuşması olarak okuyorum bu albümde.

Albümde iki favorim var, ikisi de boğazımı düğümleyen. Sözü Ömer Teoman imzalı En Azından şarkısı bu şarkılardan biri ve bence albümün gizli hitlerinden biri. Bu şarkı da hep bir çözüm arayan, direnen, savaşan, aşkını kaybetmemek için savaşan ve kabullenemeyen bir adamın çaresizliği var. Eylül gelmiş geçmiş, iki sevgili epey süre sonra bir araya gelmiş, ikisinin üzerinden yıllar geçmiş, kadın tarafı için belki her şey bitmiş, başka hayatlara savrulmuş, başka insanlar girmiş hayatına belki ve geri dönmeyi düşünmüyor. Anlaşılan bu kadar dil dökmeler işe yaramamış. Hep erkek tarafını suçlar bir havası var: “Kayıp zamanı, yorgunluğunu, o tatsız düşleri, yorgun bedenleri” adama yoruyor, haklı olarak adam da: "peki bana mı sordun?" Erkek ise hala ümitli, unutamamış. Şarkı öyle bir umutsuz sevgiyi anlatıyor ki, adam sevdiğinin sevmediği halde, severmiş gibi yapmasını bile kabul eder hale geliyor. Her şeye rağmen geri dönmeyi kabul etse, her şeye başlamaya hazır “hem de ta en başından” sevmediğini bilse bile…

“Ben zaten buralardaydım,

Şimdi bari en azından

Beni severmiş gibi yapar mısın?

Ben zaten buralardaydım,

Şimdi bari en azından

Çok özlemiş gibi bakarsın”

O bunları dedikçe, “yapmasın abi”, dedim içimden, “'mış gibi yapmasın’, çünkü o zaman daha çok koyuyor”.

Aynı sabah temasını albümün 10 numaralı şarkısı Uzaklara Doğru'da da görmek mümkün. Albüm boyunca sevdiğine pişmanlığını ve sevgisini ikna etmeye çalışan adamın artık pes etme noktasına geldiğini görüyoruz.

“Yoruldum Ben

Birazcık Nefes Almam Gerek

Yarından Umut Bulmam Gerek

Sabahlarsam Bir Kahve İyi Gelecek

Güneşi Doğurunca

Hayat Yollara Dökülünce

Gün Maviye Bürününce

Gel Beni Bul Şu Hüznümü Al”

Bunda da gecenin tüm öfkesi bir uyku ve sabah gün doğumuyla sona ereceğini düşünüyor. Hala bir haber bekliyor umutsuz olsa ve gelmeyeceğini bilse de, ama artık bir kabulleniş var: “Gece uykuya yenilince, yolun sonuna gelinince”

Aradaki Çetrefilli Yollar’ın remiksinden sonra bir sürpriz çıkıyor karşımıza ve Öztoprak’ın 2002 yılından çıkan Bence albümünün en bilinen şarkılarından Gidiyorum şimdi yepyeni slov bir düzenleme ile düet şeklinde albümün son şarkısı olarak karşımıza çıkıyor. Son şarkısı olması çok manidar aslında. Çünkü bütün albüm boyunca bekleyen, umut eden, hep sorunları çözmeye çalışan adamın da artık sabrının kalmayıp, aşkın bittiğini kabul ederek “gitmesini” ifade ediyor son şarkı. Albümün bütününde adamın hep "ya olursa" diyerek ümit ettiği her şeyin son noktada kırıldığı ve artık onun da vazgeçtiğini görüyoruz. Bu defa kadın tarafı da giriyor devreye. Çünkü bütün albümde erkek tarafını dinledik ve hak verdik. Bu sözleri kadın tarafından dinlediğimizde, kadının derdini ve kırılmışlığını görüp ona da hak veriyor insan. Bu şarkının bu şekilde düet olarak bitmesi, hikayenin tamamlanmasını sağlıyor aslında. Bütün albüm boyunca adamın burnundan getiren kadının da artık olaya dahil olup, onun da içinde dolup taşanları söylemesini dinliyoruz. Bu düet o kadar uyumlu ki, o şarkının ilk hali erkeğin öfkesini nasıl gösteriyorsa, bu hali de erkeğin ve kadının gücenikliğini, kırgınlıkları, kızgınlıkları ve son noktaya gelişleri öyle naif hissettiriyor. Kırmadan, dökmeden ve birbirinin gözünü oymadan... Sanırım şair böyle bir ayrılıktan bahsetmişti "Çünkü ayrılıklar da sevdaya dair, çünkü ayrılanlar hala sevgili" derken.

Duyardım gökyüzünü

Sana yorardım rüzgarı

Sahilde kırık bir sandalye

Yüzümde tuzdan bir maske

Kurardım soframızı,

Her gün beklerdim sesini

Kadehte eski bir kulübe

İçimde senden bir kale

Yok ki günahım desem de

Avunsam da, ne fayda

Duymuyorsun yoksun hala buralarda

Gidiyorum artık yeter

Yüklenip yarınlarımı

Bir gül bıraktım yerime

Hayaldin sen, gidiyorum

Bu arada Ömer Teoman’ın da adını anmadan geçmek olmaz. Bora Öztoprak’ın 2. albümünden beri candaşı olan Teoman’ın kaleme döktüğü duygular, Öztoprak'ın duygularıyla adeta kardeş ve tamamlıyor birbirini. Albümün başından sonra bir bütünlük içinde olması bu birlikteliğin bir sonucu. Duygudaşlar olarak biten bir aşk hikayesini böylesi naif, akıcı, bütünlüklü anlatması ile Teomansız bir Öztoprak albümü düşünülemez bu aşamadan sonra.

 

Bulmuşken iki tane aldım.

 Albümün en sevdiğim yanı, şarkıların hepsinin bir hikayesi var ve dolu dolu sözlerle tamamlanmış melodilerle aklımda canlanıyor. Bu yukarıdaki hikayeyi şarkıları dinlerken aklında canlandırdığım bir aşk hikayesi şeklinde yorumlamam bundan.

Albümün en keyif aldığım yanlarından biri kelimelerin tane tane anlaşılması. Haralop huralop söylenen şarkılardan sonra, Öztoprak'ın duru sözleri ve yorumuyla, kelimelerini tane tane anlamak, bu yuvarlamalar çağında kulağı hiç yormuyor, ne diyor yahu bu demiyorum ve bunu seviyorum.

Albümün canlı enstrümanlarla çalınması albümü daha da kıymetlendiren bir diğer güzellik. Öyle güzel isimler çalışmış ki, canım abilerimden bas gitar maestrosu Eylem Pelit, nefeslilerde farkını hissettiren abim Levent Altındağ, tam bir sahne adamı Kaan Öztürk, Gitar üstadı Erdem Sökmen, bunun yanında Davulda Mert Türkmen, Utta Hüseyin Bitmez, Yaylılarda Kempa Yaylı Grubu, Perküsyonda Kemal Taşpınarlı, bağlamada Engin Şafak Gürler, Kemençede Kadir Verim, Vokallerde Aslı Omağ, İlknur Tuncel (ki Gidiyorum düetindeki ses onun) ve bir sürpriz olarak Bora oğlu Ardahan Öztoprak, Kayıt ve misklerde Derya Kadayıfçı gibi isimlerle başlı başına bir müzikal ziyafet albüm. Müziğin giderek akustik ve canlı çalınan albümlere dönmesi, benim gibi cıstak cıstak müziklere alışamamış bir müziksever için sevindirici. Zira bence insanlar artık sıkıldı sürekli cıstağa boğulmuş anlamsız sözlerden. Bu albüm akustik ve canlı enstrüman sesi duyduğumuz albümlere olan hasretimizi giderecek bir albüm.

Albümün bir diğer hoşuma giden tarafından, kapağından da bahsetmemek olmaz. Fotoğraflarda Kadir Dost’un, grafik tasarımda Özlem Semiz'in imzasının olduğu, kırmızı renklerin hakim olduğu albüm kapağında Bora Öztoprak'ı eline en çok yakışan şeyin, mikrofonun başında şarkı söylerken görüyoruz. Kırmızı tonlarının seçilmesi ilgiyi arttırıyor, zira kırmızı sıcak renk olduğu için, insanın dikkatini çeken kanını kaynatan bir renk. Aşkın, tutkunun, öte yandan kızgınlığın ve kırılmışlığın da rengi... Bu albüm bunların hepsini içeriyor, yani duyguları içeriyor, insanı içeriyor... Albüm konseptine çok uygun bu kapak, benim Bu Şehir ile birlikte iki favori Bora Öztoprak kapağından biri.

Son söz olarak: Türkiye Bora Öztoprak gibi bir sese sahip olduğu için çok şanslı ve dilerim bu şansı iyi değerlendirir. Canlı sahnede albüm gibi okuyabilen kaç kişi var ki? Bu albümün yaygınlaşmasını çok isterim, çünkü iyi müzik, güzel Türkçe ve anlamlı sözler var. Hasret kaldığımız şeyler bunlar, bu yüzden son dönemde çıkan albümler arasında "oh bee" dedirten bir albüm. Bu satırları yazdığım sırada albümün üçüncü klibinin çekimi bitmiş yayın için gün sayıyordu. O zamana kadar bu şarkıları dinlemeye devam, her gün bir kere şifa niyetine:

ÇETREFİLLİ YOLLAR

EYLÜL